Arbeidsrecht

Het arbeidsrecht regelt de juridische verhouding tussen een werkgever en een werknemer. Het arbeidsrecht bevat regels over bijvoorbeeld het loon, arbeidsongeschiktheid en re-integratie, de duur van de arbeidsovereenkomst, de opzegtermijn en het ontslag.

Beëindiging arbeidsovereenkomst

De regels van het arbeidsrecht spelen een grote rol bij het beëindigen van een arbeidsovereenkomst. Veel voorkomende vraagstukken gaan over het ontslag op staande voet en de opzegging of ontbinding van een arbeidsovereenkomst.

Bepaalde ontslagprocedures lopen via het UWV, bijvoorbeeld als een werkgever een werknemer wil ontslaan vanwege bedrijfseconomische redenen of langdurige arbeidsongeschiktheid. De werkgever dient dan een ontslagvergunning bij het UWV aan te vragen.

Als een werkgever een werknemer wil ontslaan om een andere reden dan bedrijfseconomische redenen of langdurige arbeidsongeschiktheid dan dient de werkgever zich te wenden tot de kantonrechter. Denk hierbij aan bijvoorbeeld disfunctioneren, verwijtbaar handelen of een verstoorde arbeidsrelatie. De werkgever moet in dat geval een verzoek tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst bij de kantonrechter indienen.   

Een arbeidsovereenkomst kan ook met wederzijds goedvinden worden beëindigd. De werkgever en werknemer hebben dan onderhandeld over de voorwaarden waaronder de arbeidsovereenkomst eindigt. De ontslagvergoeding of vrijstelling van werk met behoud van loon is vaak onderwerp van onderhandeling. De tussen de werkgever en werknemer gemaakte afspraken worden vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst, oftewel beëindigingsovereenkomst.

Arbeidsvoorwaarden

Arbeidsvoorwaarden zijn de voorwaarden waarop een werknemer bij een werkgever gaat werken, bijvoorbeeld het loon en de werktijden. De afspraken tussen de werknemer en de werkgever worden schriftelijk vastgelegd in een arbeidsovereenkomst.  

Primaire arbeidsvoorwaarden zijn de zaken waarover een werkgever met een werknemer bijna altijd afspraken maakt. Denk hierbij aan het loon, de functie en het aantal uren dat iemand werkt. Primaire arbeidsvoorwaarden vormen de kern van het arbeidscontract. De belangrijkste zijn:

  • Salaris
  • Inhoudingen en verrekeningen op het salaris
  • Vakantiegeld
  • Arbeidsduur en werktijden
  • Verlofdagen en verlofregelingen

Secundaire arbeidsvoorwaarden zijn de voorwaarden die bovenop de primaire komen. Voorbeelden van secundaire arbeidsvoorwaarden zijn:

  • 13e maand
  • Reiskostenvergoeding
  • Pensioenregeling
  • Opleidingsmogelijkheden
  • Loopbaanbegeleiding
  • Auto van de zaak

Soms ontstaat er een conflict over deze voorwaarden. Ook dan gelden de regels van het arbeidsrecht.

Een (goed) werkgever houdt zich aan de wetten en regels in:

  • Het Burgerlijk Wetboek. Hierin staan regels over bijvoorbeeld proeftijd, vakantie, opzegtermijnen en ontslag;
  • Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag. Hierin staat dat een werkgever minstens het minimumloon en minimumvakantiebijslag moet betalen;
  • De Arbeidstijdenwet (ATW). Hierin staan regels over werktijden en rusttijden;
  • De Arbeidsomstandighedenwet. Een werkgever moet ervoor zorgen dat zijn werknemers veilig en gezond kunnen werken;
  • De Wet arbeid en zorg. Hierin staat informatie over een aantal verlofregelingen waar een werknemer recht op heeft;
  • De wetgeving over gelijke behandeling. Een werkgever mag zijn werknemers niet discrimineren. Er mag geen verschil zijn in arbeidsvoorwaarden tussen:

    • mannen en vrouwen
    • mensen met en zonder een migratieachtergrond
    • voltijders en deeltijders
    • werknemers met een vast of tijdelijk contract
    • mensen met en zonder handicap
    • gezonde mensen en mensen met een chronische ziekte

Verder geldt dat een werkgever een werknemer op tijd loon moet betalen. De arbeidsovereenkomst regelt wanneer. Bij de (eerste) loonbetaling moet een werkgever bovendien een specificatie van het salaris geven, het zogenoemde loonstrookje.

Collectieve arbeidsovereenkomst (cao)

Soms geldt er naast de arbeidsovereenkomst een cao. In een cao staan afspraken over arbeidsvoorwaarden bijvoorbeeld over het loon, toeslagen, betaling van overwerk, werktijden, proeftijd, opzegtermijn of pensioen. De afspraken in een cao zijn vaak gunstiger dan afspraken over arbeidsvoorwaarden in de wet. Zo kan het loon in een cao hoger zijn dan het minimumloon. Of krijgen werknemers meer vakantiedagen dan het wettelijke minimum. De afspraken in een cao gaan voor op de afspraken in een individuele arbeidsovereenkomst.

Personeelshandboek

In de relatie tussen een werkgever en een werknemer zijn afspraken heel belangrijk. Deze afspraken kan een werkgever met iedere werknemer afzonderlijk maken en vastleggen in de individuele arbeidsovereenkomst. Een werkgever kan afspraken die voor iedereen gelden in één keer vastleggen in een bedrijfsreglement of personeelshandboek. In de individuele arbeidsovereenkomst wordt vaak naar dit reglement of handboek verwezen. In een bedrijfsreglement of personeelshandboek staan vaak de volgende onderwerpen:

  • huis- en gedragsregels
  • salarisafspraken
  • functieomschrijvingen
  • veiligheidsprocedures
  • werktijden
  • overwerk
  • woon-werkverkeer
  • ongeoorloofd verzuim / te laat komen
  • ziekte en arbeidsongeschiktheid
  • vakantie en verlof
  • feestdagen
  • pensioen
  • opleidingen

Concurrentiebeding

Als een werknemer weggaat bij een bedrijf neemt hij kennis en ervaring mee. Om te voorkomen dat de werknemer dit gebruikt bij een nieuwe werkgever of in zijn eigen bedrijf is er het concurrentiebeding. Werkgever en werknemer hebben dan afgesproken dat de werknemer dezelfde werkzaamheden niet bij een concurrent mag doen. Of in dezelfde regio. Een ander voorbeeld is de afspraak dat de werknemer gedurende bepaalde tijd niet een eigen bedrijf mag starten in dezelfde branche.

Relatiebeding

Een relatiebeding houdt in dat een werknemer geen klanten van zijn oude werkgever mag meenemen naar een andere werkgever of naar zijn eigen bedrijf.

Dergelijke bedingen kan een werknemer hinderen. In goed overleg kunnen met de (oude) werkgever nieuwe afspraken worden gemaakt. Als de (oude) werkgever niet wil meewerken aan een afzwakking van het concurrentie- e/of relatiebeding of het betreffende beding niet van tafel wenst te vegen dan kan de werknemer een procedure bij de kantonrechter starten.

Heeft u problemen op het werk? Of is inmiddels sprake van een arbeidsconflict? Teken dan in geen geval iets en laat u informeren over uw rechten en plichten.

Of wilt u graag advies over uw rechten en plichten als werkgever? Of heeft u een vraag over een ontslagdossier? Ook dan kunt u bij Legalmeta terecht.

Meer weten over arbeidsrecht